Leraren en seksuele veiligheid, een visie

 

Een paar  maanden geleden kwam mij de volgende tekst onder ogen en vroeg ik de auteur, een mede taostudent (en zelf tao docent met een eigen ‘toko’: studiomeng.nl/over-mattijs), of ik zijn tekst als blog beschikbaar mag maken.

Hij heeft momenteel geen tijd en energie om de tekst om te werken naar meer algemeen. De tekst werd geschreven in een specifieke situatie aan een beperkte groep mensen.

Mijn vraag komt voort uit het feit dat ik de tekst over het onderwerp (Leraren, leerlingen,  seks en relaties) verhelderend vind.
Vandaar de toevoeging nu aan het begin: “In 2014 geschreven door M. van Katwijk, en toen specifiek gericht aan de Healing Tao en Tao Training instructeurs.”

Komt ie, de hele pdf:
BEGIN CITAAT.
Waarom het tijd is voor het Nederlandse Tao veld om het begrip Seksuele Veiligheid te omarmen.

Inleiding

In 2007-2008 heeft één vraagstuk een pijnlijke splitsing in het Nederlandse Tao veld teweeg gebracht. Reinoud Eleveld, die toen juist zijn leidende rol in het toenmalige
‘HealingTaoNederland.Nu’ had neergelegd vroeg alle instructeurs zich uit te spreken over de stelling: “Er is geen ruimte voor seksueel intiem gedrag met leerlingen binnen HTNL.NU”. Dit naar aanleiding van tenminste één overschrijding van die, tot dan toe als geaccepteerd veronderstelde, regel.
In mijn opleidingstijd is het verbod op seksuele intimiteit met studenten slechts enkele keren terloops, als gegeven, door Reinoud ter sprake gebracht, maar nooit uiteengezet. De stemming liet geen ruimte voor nuancering en Reinoud liet op dat punt geen ruimte meer voor dialoog.
Ik had zelf veel behoefte aan die dialoog omdat het vraagstuk zo verwarrend is. Omdat het
onderwerp zo buitengewoon veel implicaties en consequenties met zich meebrengt, zo veel nuances kent en bovendien onplezierig is om werkelijk verantwoordelijkheid voor te nemen.
Ik ben verbonden gebleven aan de groep instructeurs waarbij ik de dialoog over het vraagstuk wél mogelijk achtte – het samenwerkingsverband HealingTao.info, dat spoedig ná de stemming, in 2008 is opgericht.*1)
Die dialoog is echter uitgebleven.*2) Ik heb mij daarom enkele maanden geleden terug getrokken uit het samenwerkingsverband. Ik voel mij niet langer thuis in een verband waarin seksueel verkeer met studenten openlijk of stilzwijgend wordt goed gekeurd.
Vanuit mijn affiniteit met de taoïstische training wil ik middels deze open brief graag uit de doeken doen waarom seksuele intimiteit met leerlingen mijns inziens voorkomen dient te worden. En hiermee hopelijk inzicht te geven in een onderwerp dat te vaak als ongelegen wordt vermeden.

Gelijkwaardigheid

Iedere cursist wordt, als het goed is, een beetje verliefd op de Tao instructeur. De instructeur is het toonbeeld van gezondheid, vitaliteit, balans, kracht en al die aantrekkelijke dingen die we zo graag met de studenten delen. Of, hij is tenminste een voorbeeld van het aangaan van het proces ten bate daarvan.
In de les vertegenwoordigt de instructeur het beste van hemzelf. Zelfs in het delen van zijn
persoonlijke worstelingen en zwaktes staat de instructeur in de positie van kracht. Dat is
aantrekkelijk. De instructeur staat echter niet alleen optimaal in zijn éígen kracht.
De instructeur staat ook in de kracht van de Tao ‘Lineage’. Gebruik makend van de technieken die ons dankzij onze leraren zijn toegekomen stroomt de kracht van de taoïstische overlevering door de instructeur. (Wie heeft niet de ervaring dat je, ziek, zwak en misselijk, voor de groep opeens je krachten hervindt en soms zelfs je beste les geeft? Wie heeft niet ervaren hoe antwoorden op vragen je voor de groep zomaar invallen?!) – De Tao Lineage stroomt door je heen! Dat is natuurlijk aantrekkelijk voor studenten die immers voor die Tao training komen!
Als je van de aldus gegenereerde aandacht van je studenten gebruik maakt om tot persoonlijke relaties te komen, zijn deze doorspekt met de inherente ongelijkwaardigheid van de relatie. De instructeur namelijk, presenteert de heling (in de breedste zin van het woord) die de student wenst te krijgen.
De liefde die is ontstaan in de les context (of privé-sessie) heeft haar oorsprong in deze
Ongelijkwaardigheid. – Dat betekent uiteraard niet dat je ‘beter’ (gezonder, vitaler, krachtiger) bent dan de student, maar dat er in die verhouding, per definitie een element van ongelijkwaardigheid zit.
Natuurlijk zijn er altijd ‘ongelijkwaardige’ aspecten aan een relatie: verschillen op economisch, gezondheid, emotioneel of ander vlak zijn onmogelijk te vermijden. Het ontdekken van en omgaan met die verschillen is een wezenlijk aspect van het relationele spel. Van evidente ongelijkheid dienen beide partijen zich per direct rekenschap te geven. In dit geval bestaat die ongelijkheid uit een (primair ‘zakelijke’) leraar-leerling verhouding – de instructeur krijgt het vertrouwen van zijn student deels door zijn professionele status, waarvoor hij ook betaald krijgt. Let wel: dit is dus essentieel anders dan wanneer in een sociale ontmoeting verschillende kwaliteiten aan het licht treden!
Door een relatie met een student aan te gaan misbruikt de instructeur feitelijk de Lineage voor zijn persoonlijke liefdes leven. En beschadigt zichzelf, zijn student/geliefde, het instructeurveld én de hele Lineage.

Healing Love

De ongelijkheid tussen Tao instructeur en student is evident. De Tao Instructeur krijgt
onvermijdelijk te maken met, per definitie ook onbewuste, Overdracht en Tegenoverdracht.*3)
In vrijwel alle hulpvaardige beroepsgroepen (sociaal, medisch, therapeutisch, psychologisch) staat het verbod op seksueel verkeer met cliënten buiten kijf.
De gedragscode van het NVPIT (waaronder ook stichting BodyMind Integration en de Sexual Grounding vallen) stelt bijvoorbeeld:
“De therapeut zal gedurende en na (!) de behandeling geen andere relatie dan de professionele behandelingsrelatie hebben of aangaan met de client, of de wens daartoe uitspreken, tenzij hij ingevolge wettelijke bepalingen daartoe verplicht is. Dit vanuit het inzicht dat de veelal ingrijpende en diepgaande therapeutische relatie voor de client nooit vrij kan overgaan naar een persoonlijke of anderszins professionele relatie. “
Dat de Healing Tao instructeur geen ‘therapeutische’ (één op één) relaties aanbiedt doet niet af aan de fundamenteel therapeutische kracht van de training. Immers, de instructeur nodigt de cursist vanaf het basisjaar uit intiem haar ziel te onderzoeken en te transformeren (“Kijk naar de Moed én kijk naar het Verdriet”).
De Tao training biedt daarenboven een werkelijk belichaamde psycho-somatische benadering van seksualiteit. Wat de ‘kleefkracht’ *4) van de uitwisseling alleen maar versterkt! Even opletten dus.
De essentie van de taoïstische training bestaat er (zeker in het begin) uit de relatie van het
bewustzijn met de Jing te herstellen. De instructeur helpt de student niet alleen emotioneel, maar ook fysiek ‘thuis te komen’. Ook in het bekken. Bij haar diepste zelf. Dat gaat uiteraard gepaard met verdiepte gevoelens van welzijn, eigenwaarde en… dankbaarheid. Dankbaarheid naar de instructeur. Dankbaarheid is mooi, maar deze behoort de instructeur van de training toe (de Lineage)– niet de persoon van de instructeur.
En omdat de heling een fundamenteel seksuele aard heeft stroomt de dankbaarheid, en ook liefde vanuit dat gebied terug. Dat betekent uiteraard niet dat elke student ook meteen seksueel intiem wil worden met de instructeur, maar die energie wordt geactiveerd.

Echte liefde

De meeste instructeurs (in Nederland) zijn het er wel over eens dat het geen goed idee is dat ‘Sexuele kung fu – leraren’ eens lekker ‘op jacht’ gaan tussen hun eigen schaapjes.*5) Maar is er wel mogelijkheid om een leraar-leerling avontuur te beleven wanneer er van ‘échte liefde’ sprake is?
Ik weet dat het gewoon heel natuurlijk en net zo gelijkwaardig aanvoelt, precies als alle relaties buiten de dojo.
Het lichaam wíl altijd – een biologische impuls. (Dit is ook één van de uitgangspunten die Barry Long onderwees.) Vóór we ons werkelijk aangetrokken voelen tot een ander willen we ook op hartniveau door de ander aangesproken worden (geur, uiterlijk, intelligentie, (economische?) status…) Hierin maken we keuzes. Een zekere mate van controle over het al dan niet verliefd worden is altijd mogelijk; het is iets dat je jezelf meer of minder toe staat. Op de vrouw van je broer, of je beste vriend, word je niet verliefd. Punt? Tenzij je jezelf toe staat een fractie van speling daarin te gunnen. Bijvoorbeeld omdat je dat moreel toelaatbaar vind, of omdat je eigenlijk je broer wel zou willen kwetsen.
Iedereen weet dat wanneer een stroom geblokkeerd is (door een stopbord bijvoorbeeld; de vrouw van je broer) die stroom een andere weg gaat vinden. Als beoefenaar (en wel instructeur) van Sexuele kung fu worden wij echter wel verondersteld daar zorgvuldig en gracieus mee om te kunnen gaan – onze verlangens te kanaliseren in een richting die op alle niveaus wél integer is (of dat ten minste naar beste weten lijkt). Wanneer er echter één gat in de blokkade zit dan neemt de zuigkracht van de stroom daar exponentieel toe. Náár dat gat in het stopbord toe dus! Verlangen wordt verleiding. Wanneer die situatie ontstaat in de aantrekkingskracht wordt zij overweldigend.
De aantrekkingskracht is altijd sterker dan een overtuiging die ruimte voor speling (stopbord met een gat erin) toelaat.

Voor de student is de leraar niet alleen als ‘mens’ aantrekkelijk (zie boven) maar ook juist als seksuele partner (geen betoog nodig, me dunkt). Voor de leraar is de liefhebbende student uiterst aantrekkelijk. Niet alleen voelt hij haar waardering en dankbaarheid (die de Lineage toebehoort) maar, ziedaar: eindelijk een partner die toevallig óók Healing Love wil beoefenen!!!
Op het moment dat (seksuele) aantrekkingskracht wederzijds is begint deze energie overweldigend te resoneren. De drang om de liefde te consumeren wordt onvermijdelijk. Om een instructeur op dát moment nog eens te vragen ‘een bewustzijn-sprong te maken’ of ‘een cursus Overdracht en Tegenoverdracht te gaan volgen’ is natuurlijk waanzin.

Seksueel geweld?

Dat het geen goed idee is je partner (of wie dan ook) tot seksuele activiteit te dwingen is bij de meeste instructeurs en Tao-studenten min of meer helder. Dat betaalde seks gewelddadig is, is voor veel mannen (tenminste één op de vijf Nederlandse mannen heeft ooit seks met een prostituee gehad) vermoedelijk al iets waar zij zich geen rekenschap van geven (“Ze kiezen er toch zelf voor!?”). Maar dat seksueel geweld oneindig veel subtielere vormen kent (zowel fysiek als emotioneel) is iets waar we ons als Tao instructeur terdege rekenschap van moeten geven.
Ik wil op dit punt graag uitweiden omdat het bewustzijn hieromtrent niet in de Tao Garden of in de Taoïstische boeken wordt behandeld.
Stel je voor: Jan, 18 en Marie, 17, hebben ruim de tijd genomen om zes van de ‘Zeven Sluiers’ te onthullen.*6) Het moment is daar dat zij gepenetreerd wil worden. Zij zijn hevig verliefd, haar schede is helemaal nat en zacht en Jan glijdt zonder enige weerstand enthousiast bij haar binnen.
Zij delen nog jaren een intiem seksleven.
Voor velen beschrijf ik hier een voorbeeldige, respectvolle, veilige gemeenschap. Echter, de
Taoïstische training heeft ons inzicht gegeven in de subtiliteiten van o.a. de vaginale zones. Jan’s penetratie gunde Marie geen enkele tijd om de verschillende zones bewust te beleven – waardoor dus een zekere mate van ‘ontzieling’ plaatsvindt. Is dit gewelddadig?
‘Geweld’ (bij van Dale ook: ‘onstuimigheid’) kan worden omschreven als ‘het overschrijden van andermans grenzen’. Dit gebeurt (altijd?) met een (vaak onbewuste) ‘toestemming’ van het ‘slachtoffer’. (De mishandelde echtgenote die haar slaande man trouw blijft.)
In dit geval heeft Jan de grenzen van Marie overschreden terwijl zij die allebei helemaal niet kenden (“Zij kiest er toch zelf voor?”)! Daarmee is Jan nog geen schurk, maar dient hij wél zijn bewustzijn op seksueel verkeer te verscherpen. En Marie evenzo.
Stel je voor Anne, met een geschiedenis van seksueel misbruik. Zij voelt zich buitengewoon op haar gemak in het seksueel contact met de gevoelige Kees. Zij laat zich in het seksueel samenzijn emotioneel geleidelijk dieper raken. Vervolgens wordt zij tijdens het vrijen herhaaldelijk dermate overmand door haar diepere traumatische emoties dat zij zich abrupt totaal van Kees afwendt en afsluit. Kees blijf koud en machteloos achter. Uiteindelijk wil zij niet meer vrijen en de relatie loopt stuk. Nog geen week na de breuk heeft ze gemeenschap met een andere man.
Geweld, zo wil ik betogen, gaat vaak niet over moedwillig schade berokkenen. Geweld betekent ook niet dat je per se een dader en slachtoffer kan identificeren. (Of zijn Anne en Kees beiden slachtoffer van háár voormalige geweldenaar.) We zijn allemaal slachtoffer en allemaal dader – in dat we niet weten welke grenzen we (laten) overschrijden. Wanneer we bekende grenzen overschrijden zijn we bruut.

In de Tao Garden wordt het aantal orgasmen dat je kunt beleven als examenvraag behandeld. En al wordt er een diep psycho-somatisch bewustzijn getraind, over de subtiliteiten van Helende Liefde wordt nagenoeg niet gesproken. Laat staan over seksueel geweld. Naar verluid was het ‘jagen’ op studenten daar dan ook geen vreemde aangelegenheid. Dit is één van de redenen waarom de Nederlandse Tao instructeurs, verenigd in HealingTaoNederland.nu zich rond 2004 hebben afgescheiden van de Universal Healing Tao. Nu de banden met de Tao Garden weer worden aangehaald verdient het zorgvuldig onderzoek welke normen en waarden een ieder wil hanteren.

Een code?

Ik was aanvankelijk weinig gecharmeerd van het bepalen van een ‘ethische gedragscode’ waaraan we ons zouden moeten houden. Laat staan die op te dringen aan anderen. Gaat de Tao immers niet om de ‘natuurlijke stroom der dingen’?!
Ja. En Nee. (Natuurlijk!) De boot die zich door de stroom laat meevoeren stort in de waterval neer.
We leveren ons niet over aan de stroom van de Jing alleen. Alchemistisch gezien betrachten we zelfs tégen de stroom in te gaan! We leren de boot te besturen om de zeven zeeën te doorkruisen en om niet op de klippen te lopen.
Seksuele kung fu betekent ‘grip krijgen op je seksuele energie’. Een instructeur in de seksuele kung fu dient daarom per definitie, voor zichzelf, helder te hebben, of te krijgen, hoe zijn seksualiteit bijdraagt aan de samenhang tussen Jing, Chi en Shen. En derhalve welke intimiteit hij dient te vermijden.
Om zich in een groep, onder begeleiding van een instructeur, seksueel te ‘openen’ is het voor studenten essentieel zich veilig te voelen. In de training laat de student haar ‘schild en harnas’ zakken. Wanneer een instructeur gebruik maakt van deze ontvankelijkheid om zijn genegenheid te uiten of daaraan anderszins ruimte te geven hoeft dat geenszins onwelgevallig te zijn bij de betrokken student (zie boven). Of het hier nu bij blijft, of indien de genegenheid zich ontwikkeld tot seksuele intimiteit; de kans is groot dat de student zich geheel niet misbruikt voelt. Mogelijk voelt zij zich juist zeer gewaardeerd! Klachten van die kant zullen derhalve uit blijven. Maar in de groep wordt de beschikbaarheid van de instructeur ervaren! Dit genereert een, veelal onbewust, scala aan subtiele energetische stromingen (denk aan b.v. competitie onderling) – met seksuele lading. En op dit seksuele niveau (dien ik het nog te zeggen: verbonden met de kinderlijke ontwikkelingsjaren,
met trauma etc.) worden nu onbewust patronen geactiveerd die de beoogde veiligheid teniet doen!
De hele groep wordt onveilig!
Naar álle studenten dient er dus een onkreukbaar signaal uit te gaan: de instructeur laat géén ruimte voor seksuele intimiteit met studenten. Het beëindigen van de trainingsrelatie om daarbuiten de liefdesrelatie voort te zetten ondermijnt onherroepelijk alsnog het signaal. Immers; indien de
instructeur voor één student beschikbaar is, kan hij dat ook voor míj zijn!

Wat een andere (instructeur) moet doen om de oceaan te doorkruisen weet ik niet. Maar als ik samenwerk en uitwissel met andere instructeurs wil ik dat zij ook hun studenten optimale veiligheid bieden. Ten eerste wil ik mijn eigen studenten kunnen doorsturen naar instructeurs waarvan ik mag aannemen dat zij hun studenten de zelfde veiligheid bieden als die ik ze wil geven. Maar veel belangrijker is dat ik wil samenwerken met instructeurs die snappen dat seksuele kung fu slechts ten dele gaat over ‘het verslaan van de Rode Draak’ of ‘het temmen van het Witte Paard’ en de technieken die daar bij horen. Seksuele kung fu, het ‘grip krijgen op je eigen seksualiteit’ gaat om te beginnen over het onder ogen zien van de subtiele bewegingen van de seksuele energie en hoe die het bewustzijn kan veranderen. En verwarren!
Die verwarring hoort er natuurlijk helemaal bij. In je eigen slaapkamer.
Maar die verwarring mag je niet uitleven in de dojo! Seksuele intimiteit met studenten is het bewust overschrijden van de grens. Daarmee kies je voor seksueel geweld.

Student?

Wat als bv. jouw acupuncturist, of een yoga instructeur, jouw student wordt? Wat als je een exstudent tegenkomt? – Uitgaande van al het boven geschrevene blijft er een klein grijs gebied waar ik zelf nog geen sluitend antwoord op heb. Maar waar ik graag zicht op krijg. Ik nodig een ieder uit dat gebied (met elkaar) te onderzoeken.

Ter afsluiting

Probeert Mattijs ons de les te lezen? Hmm. Ja, ik geloof het wel. Het Tao veld en de training is mij dierbaar en het onderwerp gaat mij aan het hart. Ik ben ervan overtuigd dat het iedere Tao instructeur aan het hart behoort te gaan. Omdat de seksuele kung fu immers het hart van de training is.
Rekenschap geven van ‘seksuele veiligheid’ conflicteert pijnlijk snel met eigen belangen en
loyaliteiten. Het onderwerp lag de afgelopen 7 jaar binnen HealingTao.info zelfs zo gevoelig dat er, met enkele uitzonderingen, collectief aan voorbij is gegaan. Ik hoop dat mijn schrijven licht schijnt op het onderwerp en dat het gesprek, dat 7 jaar geleden abrupt is gesmoord, wordt hervat. (Ik weet dat binnen HTNL.nu het gesprek sindsdien alleen maar intenser is gevoerd maar helaas waren zij die zich niet in de agressieve toon van de stemming konden vinden daarbij niet welkom.*7)
Ik ben aan geen samenwerkingsverband meer verbonden*8) maar ik voel me wel degelijk
verbonden met alle instructeurs en studenten van de technieken van de Taoïstische Yoga. Met dit open schrijven deel ik míjn persoonlijke inzicht, van harte, met een ieder die de behoefte voelt dit te lezen.
Het is mijn diepe wens dat zich in Nederland een krachtig Taoïstische veld vormt waarin veiligheid, helderheid en compassie voor en door allen wordt gepraktiseerd.
mattijs mark van katwijk
Den Haag, April 2014

*1) De stemming (sfeer) die ontstond kwam op mij zo onbegrijpelijk polair en bovendien agressief geladen over dat ik mij van stemming heb onthouden. Voor mij was het antwoord op de vraag echter helder en ik heb me daarover ook uitgesproken: Nee. Er is wat mij betreft géén ruimte voor seksueel intiem gedrag met leerlingen.

*2) Ik heb het onderwerp zelf met enkele collega’s (waaronder ook met instructeurs verbonden aan HTNL.nu) regelmatig aan de kaak gesteld en besproken. Bovendien heb ik dít onderwerp steeds, tevergeefs, opgeworpen bij het organiseren van de Healing Love intervisie groepen in mijn studio, waarvoor ik alle instructeurs uitnodigde.

*3) Het begrip ‘overdracht’ is in de psychologie het verschijnsel dat mensen gevoelens, wensen en ervaringen uit het verleden projecteren op een ander persoon, vaak hun therapeut. De overdracht van de therapeut wordt ‘tegenoverdracht’ genoemd.

*4) Het begrip ‘kleefkracht’ wordt gebruikt in relatie tot een van de krachtigste eigenschappen van seksuele energie: aantrekkingskracht tussen polariteiten met als doel vereniging. N.b. Yin en Yang spiralen in elkaar; zaad- en eicel dienen verenigd te blijven; man en vrouw raken onder invloed van oxytocine wanneer zij gemeenschap hebben…
In de Chi kent aantrekkingskracht grote nuances. In de Jing is zij primitief.

*5) Met ‘jagen’ bedoel ik hier evengoed verleiden of ‘trappen’. Het is cruciaal te begrijpen dat jagen en verleiden vaak zó verfijnd gebeurt dat de betrokken partijen het zélf niet eens beseffen.
Het kan om een proces gaan waar soms rustig maanden of zelfs jaren voor worden uitgetrokken.
Onbewust! De Casanova of Verleidster is slechts een eenvoudig te identificeren karikatuur van deze algemeen menselijke eigenschap.

*6) De ‘Zeven Sluiers’ zijn zeven stappen in het aangaan van seksuele intimiteit met een mogelijke partner, teneinde beide partijen zorgvuldig de kans te geven de geschiktheid van de relatie te onderzoeken. Hiermee wordt voorkomen dat het oplaaiende vuur van de liefde (dat een verblindende felheid en rook kan veroorzaken) een heldere inschatting van zelf, de ander en de mogelijke relatie belemmert. De eerste sluier is hand-hand contact te genieten. De zevende sluier is geslachtsgemeenschap.

*7) De stemming onthulde de enorme lading die op het onderwerp lag te sluimeren. Het is mij nu wel duidelijk geworden dat Reinoud in feite alleen voor zijn eigen helderheid vroeg hoe eenieder er in stond. Niet om te bepalen hoe wíj verder moesten, maar hoe (met wie) híj zelf verder wilde.

*8) Tot mijn verdriet, kan ik wel stellen, want ik weet ontzettend goed hoe waardevol, ja essentieel, het is om aan een samenwerkingsverband deel te nemen. Formeel ben ik overigens nog verbonden met de UHT, de organisatie immers waaraan de meeste van mijn leraren hun training te danken hebben.
EINDE CITAAT.

 

Print Friendly, PDF & Email
This entry was posted in mijn weblog. Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Are you a robot ? * Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.